درب ضد حریق یک عنصر مهم و بخشی از سیستم حفاظتی ساختمان است که با هدف نجات اشخاص به هنگام تخلیه ساختمان، در محیط های پر خطر در نظر گرفته می شود. عملکرد اصلی این درب جلوگیری و ایجاد تاخیر در پخش آتش سوزی می باشد.
لازم به ذکر است که نفوذ دود حتی از شعله های آتش خطرناک تر بوده و موجب مرگ و میر می شود، از این رو درب ضد حریق مانع از نفوذ دود به فضاهای دیگر نیز می شود.
در ادامه با ویژگی ها، انواع و عملکرد دقیق آن ها آشنا می شویم.
سرفصل های مقاله درب ضد حریق:
- مکان های مورد استفاده این درب
- تفاوت درهای ضد حریق و درب ساده
- میزان مقاومت در برابر آتش
- کلاس بندی درب های مقاوم در برابر آتش
- انواع درب های ضد حریق
- نحوه نصب درب ضد حریق
- آزمایش درب درب مقاوم در برابر حریق
- مشخصات فنی درب ضدحریق
- قیمت درب ضد حریق
- بهترین درب ضد حریق
- درب ارزان قیمت مقاوم در برابر آتش
- اشتباهات رایج در خصوص درب های ضد حریق
- در کدام مکان ها بهره گیری از درب مقاوم در برابر حریق الزامی است ؟
درب های ضد حریق در کجا مورد استفاده قرار می گیرند؟
دربهای ضد حریق معمولاٌ در فضاهایی هایی مانند موتورخانه، گاراژ و … به منظور جداسازی یک محیط پر خطر از مکان های دیگر، نصب می شوند. برای عملکرد موثرتر بهتر است که دیوارها، سقف و ورودی ها نیز برای مدت زمان نسبتاً طولانی مقاوم باشند.
با توجه به آئین نامه های داخلی کشوری؛ در ساختمان های تجاری- اداری، هتل ها و برخی از ساختمان های مسکونی این درب ها مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین ابتدا باید آیین نامه داخلی ساختمان را بررسی نمایید.
این نوع درب عموماً به عنوان درب های داخلی کاربرد دارند، اما با توجه به کاربری ساختمان، ممکن است به عنوان درب ورودی ساختمان نیز مورد استفاده قرار گیرد.
تفاوت دربهای ضد حریق و درب معمولی در چیست؟
شاید این سوال برایتان مطرح شود که درب ضد حریق چیست ؟ این درب ها با توجه به متریال و نوع آن ها؛ قابلیت مقابله با نفوذ آتش و دود را از 20 دقیقه تا 240 دقیقه دارند. این موضوع به ساکنان ساختمان کمک می کند، تا محل حادثه را ترک نمایند.
متریال مورد استفاده در این درب ها کندتر سوخته می شود، علاوه بر این درزگیرهایی بین درب و چهارچوب قرار می گیرد که در هنگام بروز آتش حجم آن ها افزایش پیدا کرده و فضای خالی بین درب و چهارچوب را کاملاً می پوشاند. این فضای خالی در درهای ضد حریق از 4 تا 8 میلیمتر می باشد.
میزان مقاومت دربهای ضد حریق
میزان مقاومت درب در کشورهای مختلف، متفاوت است و در آیین نامه داخلی هر کشور تعیین می شود. به عنوان مثال کشورهای اروپایی و آمریکایی استانداردهای متفاوتی برای تست درب در مقابله با حریق دارند و تولیدکنندگان باید گواهینامه تولید داشته باشند.
بنابراین به هنگام خرید علاوه بر میزان مقاومت درب، باید به استانداردها نیز توجه کرد.
درهای ضد حریق بر اساس مدت زمان مقاومت در برابر حریق دسته بندی می شوند؛ که معمولاً 30، 60، 90 و 120 دقیقه می باشد. به عنوان مثال درب های از جنس استیل تا 4 ساعت هم مقاوم هستند. درب چوبی کمترین مقاومت را دارد که از 20 دقیقه تا یک ساعت می باشد.
دسته بندی درب های ضد حریق
این درب ها بر اساس مدت زمان مقاومت در برابر آتش در 6 دسته بندی قرار می گیرند.
در جدول زیر منظور از پایداری درب، توانایی ایستادگی و استحکام درب بصورت کلی و در برابر شعله های آتش است. در حالیکه مقاومت درب دلالت بر سالم ماندن تمامی قسمت ها از جمله دستگیره در برابر حرارت بالاست. عایق نیز اشاره به جلوگیری از نفوذ حرارت دارد.
| کلاس درب ضد حریق | پایداری درب | مقاومت درب | عایق حرارت |
| کلاس A | 60 دقیقه | 30 دقیقه | 30 دقیقه |
| کلاس B | 120 دقیقه | 60 دقیقه | 60 دقیقه |
| کلاس C | 120 دقیقه | 120 دقیقه | – |
| کلاس D | 120 دقیقه | 120 دقیقه | 120 دقیقه |
| کلاس E | 30 دقیقه | 30 دقیقه | 30 دقیقه |
| کلاس F | 30 دقیقه | 30 دقیقه | – |
توضیح : درب هایی که در کلاس C هستند، لزومی به عایق حرارت بودن ندارند و بیشتر به عنوان درب های داخلی و یا دربی که به راهرو باز می شود، کاربرد دارد.
بهترین درب ضد حریق
می توان گفت بهترین نوع درب ضد حریق، دربی است که از نظر پایداری ، مقاومت و عایق عملکرد خوبی داشته باشد. هر چند این موضوع بستگی به نیاز شما و هدف اصلی از نصب درب دارد. به عنوان مثال، در برخی از تولیدی ها که بیشتر در معرض خطر آتش سوزی های مهیب هستند، بهتر است درب هایی با مقاومت بالا در نظر گرفته شود. در این صورت از شیوع و پخش سریع آتش جلوگیری شده و فرصت بیشتری برای اطفاء حریق وجود دارد.
انواع درب های ضد حریق
این درب ها با ترکیب چندین متریال مختلف و با توجه به میزان مقاومت مورد نیاز، ساخته می شوند. عموماً از ترکیب شیشه، استیل، چوب و آلومنیوم در ساخت آن استفاده می شود.
1- درب ضد حریق چوبی
ضخامت این درب از 44 تا 54 میلیمتر است و معمولاً ساختار تمام چوب دارند. در ساخت این نوع از درب از پلای وود و یا هسته کامپوزیت استفاده می شود؛ زیرا در برابر حریق مقاوم بوده و چگالی بالایی دارند. در اطراف هسته درب نیز از انواع چوب لمینیت شده و یا MDF استفاده می گردد. همچنین درزگیرهای دود بند نصب شده در دور تا دور آن، مانع از عبور آتش و دود می شود.
به توجه به میزان مقاومت پایین این نوع از درب در مقایسه با درب شیشه ای و آهنی؛ بهتر است که دیوارهای اطراف نیز مقاوم در برابر حریق باشند.
درب چوبی ضد حریق با دارا بودن رنگ و ساختار چوب، به محیط زیبایی می دهد و معمولاً چوب هایی با رنگ روشن مانند راش، افرا و توس و یا چوب هایی تیره مانند گردو و ماهون در ساخت آن مورد استفاده قرار می گیرد. در این نوع از درب ها می توان از رگه های چوب استفاده کرد تا زیبایی خاصی داشته باشد.
شرکت روماک تولید کننده درب ضد حریق چوبی و انواع درب های تمام چوب و روکش چوب نیز می باشد.
2- درب ضد حریق آهنی
این درب ها از جنس آلومنیوم و یا استیل ساخته می شوند. لازم به ذکر است درب آلومنیومی ضد حریق سبک بوده و برای درب های خارجی نیز مناسب می باشد.
درب ضد حریق استیل مقاوم تر از آلومنیوم می باشد و علاوه بر ایستادگی در برابر حریق، امنیت و ماندگاری بالایی نیز دارد. برخی از انواع این درب قابلیت مقاومت تا 4 ساعت را داشته و شعله های آتش و دود را داخل محیط نگه می دارد تا وارد فضاهای دیگر نشود. در نتیجه فرصت کافی برای خروج افراد و اطفا حریق فراهم می آورد.
رنگ نهایی درب استیل می تواند پلی استر باشد.
3- درب ضد حریق شیشه ای
شاید باور اینکه شیشه متریالی موثر برای جلوگیری از پخش آتش و نفوذ آن باشد، سخت به نظر برسد. با پیشرفت تکنولوژی این امکان فراهم آمده تا درب شیشه ای نیز انتخاب مناسبی باشد. نکته قابل توجه این است که شیشه بکار برده شده در این نوع از درب باید در برابر آتش سوزی مقاوم بوده و تست های مقاومت نیز بر روی آن انجام شده باشد. ذکر این نکته ضروری است که این نوع از شیشه در مقابله با حرارت و آتش شفاف باقی می ماند و نور همچنان از آن عبور می کند.
درب های شیشه ای ضد حریق قابلیت تحمل حرارت تا 870 درجه سانتی گراد را به مدت زمان 120 دقیقه دارند، علاوه بر این عایق حرارت و دود نیز می باشد تا جان افراد به خطر نیفتد.
دسته بندی درب های شیشه های ضد حریق
درب های شیشه ای بر اساس میزان مقاومت در برابر حریق، حرارت و دود به 3 گروه زیر دسته بندی می گردند:
E: درب عایق حرارت نمی باشد و تنها مانع از پخش شعله های آتش و دود می شود.
EW: علاوه بر عملکرد ضد حریق بودن آن، تا حدودی در برابر نفوذ حرارت مقاوم است.
EI: بالاترین میزان مقاومت را در برابر آتش سوزی دارد. زیرا علاوه بر جلوگیری از پخش شعله های آتش، مانع از نفوذ دود و حرارت می شود.
به طور مثال در هنگام خرید درب شیشه ای ضد حریق با کدهایی مانند E30، E60، E120 مواجه می شوید. 30، 60 و 120 بیانگر مدت زمان تحمل درب برای جلوگیری از نفوذ می باشد. در اصل این زمان، به ساکنین و افراد مستقر در ساختمان زمان کافی برای ترک محل را می دهد.
حداکثر زمانی که درب های شیشه ای می توانند مانع از عبور و پخش آتش شوند، 120 دقیقه است.
درب ضد حریق شیشه ای نشکن (tempered fire glass) از جمله گزینه های موجود می باشد. این نوع از درب ها هزینه نسبتاً معقولی دارند و در عین سادگی ظاهر زیبایی دارند. نکته قابل توجه در خصوص درب های نشکن شیشه ای و نسوز این است که در برابر حرارت مقاومت دارند، اما در صورتی که در معرض هوا و یا آب سرد باشند و دمای محیط بصورت ناگهانی افزایش یابد، احتمال خرد شدن درب وجود دارد. هر چند این خرد شدن به صورت ذرات بسیار ریز اتفاق میفتد و سلامت اطرافیان را تهدید نمی نمایند.
نصب دربهای ضد حریق
از آنجایی که این درب به منظور جلوگیری از نفوذ حریق مورد استفاده قرار می گیرد؛ نصب آن باید به طور دقیق انجام گیرد تا دقیقا در چهارچوب خود قرار بگیرد. به عبارتی نصب صحیح آن بر عملکرد درب به هنگام آتش سوزی تاثیرگذار است.
در فرایند نصب؛ درب باید به صورت کاملاً دقیق در چهارچوب قرار گرفته، درزگیرها بدون هیچ گونه اشکالی نصب شده و لولاها نیز بررسی شوند. معمولاً شرکت های تولید کننده نصب آن را بر عهده می گیرند.
هنگام خرید درب ضد حریق به چه نکاتی توجه نماییم
برای حصول اطمینان از عملکرد دربهای ضد حریق مطابق با دسته بندی و مقاومت آن ها، باید تست روی آن انجام گیرد. 5 مرحله اساسی برای آزمایش در ضد حریق به شرح زیر انجام می گیرد:
1- درب خریداری شده باید دارای گواهینامه فنی و تائیدیه اصالت کالا از سازمان آتش نشانی باشد.
2- فضای خالی بین درب و چهارچوب در حالی که درب بسته است، باید 4 میلیمتر از قسمت بالا و اطراف باشد. این فاصله در پایین درب می تواند تا 8 میلیمتر باشد. به عبارتی نور نباید از پایین درب درز نماید.
3- درزگیرهایی که اطراف درب هستند باید دقیق و بدون هیچ آسیبی نصب شده باشند. همانطور که گفته شد درزگیرها نسبت به حرارت حساس بوده و به هنگام بروز حریق حجیم شده و مانع از پخش شعله های آتش و دود می شود.
4- صحت و استحکام تمامی لولاهای درب بررسی شود.
5- درب را تا نیمه باز کرده و رها کنید، درب باید بدون گیر کردن کاملاً بسته شود.
مشخصات درب ضد حریق
از آنجایی که این درب ها دارای ویژگی های متفاوتی در مقایسه با درب های معمولی هستند؛ ضروری است تا درب به مواردی از قبیل یراق آلات و رنگ درب مخصوص مجهز باشد. حال شاید این سوال برایتان مطرح شود که به چه نکاتی باید توجه نمود ؟ در ادامه ویژگی های فنی و اجزای دربهای مقاوم در برابر آتش را مورد بررسی قرار می دهیم.
لازم به ذکر است ؛ اغلب تولیدکنندگان فعال در این حوزه تمامی موارد زیر را در استانداردهای خود در نظر دارند. از طرفی در صورتی که درب استانداردهای مورد تائید سازمان آتش نشانی را داشته باشد، مجوز
یراق آلات در ضد حریق
یراق آلات درب ضد حریق باید از مقاومت بالایی برخوردار باشند:
لولای در ضد حریق : لولای این درب ها باید دارای نشان سی ای (CE) باشد تا سلامت، ایمنی و حفاظت از محیط زیست آن مطابق با الزامات اساسی مورد تائید باشد. در حقیقت می توان گفت باید از لولای مخصوص درب ضد حریق بهره برد. ساختار این لولاها به صورتی است که دچار پوسیدگی، چرخش نمی شوند و در برابر حرارت بالا ذوب نمی گردند، در نتیجه امنیت درب زیر سوال نمی رود.
از آنجایی که وزن درب های ضد حریق زیاد است، معمولاً به 3 عدد لولا نیاز دارند. در حالیکه درب های معمولی با وزن پایین دارای 2 عدد لولا هستند.
انواع لولای درب ضد حریق
انواع لولاهای دربهای ضد حریق به شرح زیر می باشند.
لولا متری : این لولاها به صورت متری تولید می گردند و می توان آن را در اندازه مورد نیاز بوسیله اره برش داد. در حقیقت علت این موضوع بهره گیری از لولا از بالا تا پایین درب می باشد، هر چند این مدل چندان رایج نیست.
لولا بادبزنی : این لولاها دو طرفه هستند، به عبارت دیگر می توان درب مذکور را از دو طرف باز و بسته نمود.
لولا مخفی : همانطور که از نام آن پیداست، پس از نصب اثری از این مدل لولا بر روی درب باقی نمی ماند. این لولا با کندن یک سوراخ نسبتا بزرگ بر روی درب قابل نصب بوده که این فرایند بسیار حساس است.
دستگیره ضد حریق
دستگیره یکی از مهم ترین یراق آلات دربهای ضد حریق می باشد که دارای اهمییت بالایی بوده و منحصرا برای مواقع اضطراری طراحی شده است. دستگیره درب های ضد حریق در دو نوع اهرمی (میله ای) و فشاری (تاچ) موجود است. دستگیره فشاری با توجه به عملکرد و امنیت بالا کاربردی تر است.
یکی از رایج ترین دستگیره هایی که بر روی این درب ها نصب می شود؛ دستگیره آنتی پنیک است که در مواقع اضطراری به راحتی باز می گردد. این دستگیره از نوع فشاری بوده و عملکرد آن به گونه ای است که فشار کم برای باز کردن درب کافیست. در هنگام حریق و در دمای بالا نباید عملکرد دستگیره پنیک مختل و یا خود به خود باز شود، زیرا تا دود به سایر طبقات سرایت می کند.
رنگ درب ضد حریق
در ضد حریق باید در برابر حرارت و شعله مقاوم باشد و نمی‌توان برای رنگ آمیزی از رنگ‌های معمولی کمک گرفت. زیرا با کوچک ترین جرقه ای امکان آتش گرفتن وجود دارد. از این رو باید برای رنگ آمیزی از رنگ‌های پودری خاص و استاندارد استفاده شود.
پوشش رنگ درب های مقاوم در برابر حریق باید به گونه ای باشد که در برابر آتش منبسط شده و لایه ای مقاوم در برابر آن ایجاد کند. رنگ مورد استفاده در پوشش ضد حریق از نوع پودری می باشد و به روش الکترواستاتیک بر روی درب پاشیده میشود، سپس در کوره تثبیت می گردد.
قیمت درب ضد حریق
عوامل موثر در قیمت در ضد حریق:
1- متریال مورد استفاده
2- میزان مقاومت در برابر آتش
3- طرح
4- تولید کننده درب
بدیهی است که دربی با مقاومت بالا در برابر آتش، ماندگاری بالایی نیز دارد. با توجه به متریال مورد استفاده و ظاهر درب قیمت های متفاوتی وجود دارد. به عنوان مثال درب تمام استیل با قابلیت یک و نیم ساعت مقاومت در برابر آتش، 2 تا 3 برابر گران تر از درب تمام چوب با نیم ساعت مقاومت در برابر آتش است. در نتیجه اگر در جست و جوی درب ضد حریق ارزان هستید، درب چوبی می تواند انتخاب مناسبی باشد.
از آنجایی که نصب در ضد حریق از اهمیت بالایی برخوردار است، هزینه نصب بالایی نیز دارد.
بهترین درب ضد حریق
انتخاب بهترین درب برای پیشگیری از شیوع آتش سوزی، بستگی به نیاز شما دارد. اگر به بالاترین میزان مقاومت در برابر نفوذ آتش نیاز دارید، در نتیجه باید سطوح بالاتر را انتخاب نمایید. تولیدکنندگان با در نظر گرفتن تنوع در میزان مقاومت و طرح در محصولاتشان، انتخاب را برای شما ساده تر کرده اند. به خاطر داشته باشید که حتی ساده ترین درب های ضد حریق هم می توانند در مواقع ضروری و خطر، عملکردی مفید داشته باشند.
ویژگی های درب ضد حریق ارزان
درب ضد حریق ارزان قیمت در دسته درب هایی قرار می گیرد که مدت زمان کمتری در برابر آتش مقاومت دارد. البته ضروری است که تمامی استانداردهای درب ضد حریق را هم از لحاظ ساختار داخلی و هم از لحاظ درزها داشته باشد.
درب های چوبی ضد حریق با ضخامت 44 میلیمتر و با مقاومت 30 دقیقه در برابر آتش، از جمله درب های ارزان قیمت هستند.
نکاتی درباره دربهای ضد حریق
اشتباهاتی رایج می تواند عملکرد این درب ها را به هنگام بروز حادثه و آتش سوزی مختل کند. در ادامه به بررسی این اشتباهات می پردازیم.
قفل کردن درب های مقاوم در برابر حریق
این گونه درب ها باید در مواقع حیاتی و به هنگام خطر به راحتی باز و بسته شوند. بنابراین قفل کردن این درب ها کاملا نادرست است.
باز رها کردن دربهای ضد حریق
این درب نباید تحت هیچ شرایطی باز رها شود. زیرا در صورت بروز حریق، آتش به راحتی در ساختمان پخش می شود. جالب اینجاست که باز رها کردن این درب عملی غیرقانونی تلقی می شود. به این معنی که در صورت بروز حادثه ناگهانی، طبعات قانونی برای شخص فراموشکار در نظر گرفته می شود. به همین دلیل اغلب درب هایی که ضد حریق هستند قابلیت بسته شدن خودکار دارند.
مسدود شدن مسیر دسترسی به سمت درب ضد حریق
جلوگیری از شیوع حریق تنها کاربری این درب نمی باشد، بلکه راهروی منتهی به این درب می تواند مسیر فرار به هنگام بروز حادثه باشد. بنابراین این مسیر نباید مسدود گردد.
چه موقع نصب درب مقاوم در برابر حریق ضروری است ؟
بهره گیری از درب های ضد حریق در ساختمان های تجاری ، هتل ها و مراکز خرید ضرورت دارد. این امر به دو دلیل عملکرد مفیدی خواهد داشت :
1- فراهم آوردن امنیت در مسیر های تخلیه از ساختمان به بیرون به هنگام بروز خطر ؛ این مر موجب می شود تا ساکنین در مسیرهای امن که شعله های آتش در آنجا پخش نشده است، تردد نمایند و از محل حادثه دور شوند.
2- هنگامی که اهالی ساختمان در حین آتش سوزی در یک محل به دام افتاده اند؛ در ضد حریق سرعت پخش آتش را کاهش می دهد. در نتیجه تیم آتش نشانان زمان کافی را برای عملیات نجات افراد خواهند داشت.
در بسیاری از کشورها نصب درب های ضد حریق در ساختمان های تجاری بزرگ الزامی است. تعداد و ابعاد درب ها نیز با توجه به متراژ ساختمان تعیین می گردد. انتخاب کلاس درب ضد آتش با توجه به محل قرارگیری درب در ساختمان انتخاب می شود.
در نهایت درب های ضد حریق مدرن ترین روش برای امنیت و حفاظت از فضاهای پرخطر و در معرض آتش سوزی هستند. امروزه تولیدکنندگان با بکارگیری متدها و متریال مختلف، به دانش و تجربه مناسبی برای تولیدات بهتر دست یافته اند. علاوه بر این، با توجه به تنوع در تولیدات، در قیمت های مناسب هم می توان این محصول را تامین نمود.
خانه های لوکس چه ویژگی هایی دارند؟
راهنمای خرید درب اتاق