استاندارد طراحی آشپزخانه و کابینت

آشپزخانه به عنوان قلب خانه نیازمند یک طراحی دلنشین ، اصولی و در عین حال راحت است. به همین دلیل بسیاری از افراد از طراحان داخلی برای طراحی آشپزخانه ایده آل و کارآمد کمک می گیرند. معماران داخلی با بهره گیری از دانش ارگونومی و متناسب با پلان آشپزخانه ؛ جایگاه تجهیزاتی از قبیل یخچال، سینک ظرفشویی، اجاق گاز و … را تعیین می نمایند.حال این سوال مطرح می شود که دانش ارگونومی چیست ؟ آیا می توانیم اصول ارگونومی را خودمان در آشپزخانه اجرا نماییم ؟

برای مطالعه مطالب زیر بر روی عنوان مورد نظر کلیک نمایید.

• کاربرد دانش ارگونومی در طراحی استاندارد آشپزخانه
• کاربرد دانش ارگونومی در طراحی کابینت آشپزخانه
• استانداردهای طراحی فضای آشپزخانه

طراحی آشپزخانه مدرن با دانش ارگونومی

دانش ارگونومی شرایطی را در محیط فراهم می آورد تا از ابزار موجود در یک محیط به بهترین نحو ممکن استفاده شود. از این دانش در طراحی آشپزخانه با عنوان” مثلث آشپزخانه ” یاد می شود. این مثلث مسیر دسترسی بین محل آماده سازی غذا ( اجاق گاز)، محل شست و شو ( سینک) و محل نگهداری مواد غذایی ( یخچال) را بهینه سازی می نماید.

مثلث آشپزخانه با توجه به نقشه آشپزخانه و به شرح زیر تعیین می گردد.

• آشپزخانه با یک دیوار و یک ردیف کابینت
• آشپزخانه با دو ردیف کابینت به شکل موازی
• آشپزخانه L شکل
• آشپزخانه U شکل
• آشپزخانه جزیره ای

در ادامه طراحی انواع نقشه ها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

طراحی کابینت آشپزخانه با دانش ارگونومی

کابینت اصلی ترین عنصر در آشپزخانه است و طراحی آن با توجه به نوع پلان آشپزخانه انجام می گردد. جایگذاری کابینت ها باید با در نظر گرفتن نقشه آشپزخانه، فضای سه گانه و دانش ارگونومی توسط متخصصین و طراحان انجام گردد تا فضایی کارآمد و راحت در آشپزخانه داشته باشید.
در ادامه طراحی کابینت را در انواع آشپزخانه مورد بررسی قرار می دهیم.

آشپزخانه با یک دیوار

این نوع پلان در آشپزخانه های کوچک رایج می باشد و کمک می کند تا حداکثر بهره از فضای موجود گرفته شود. از آنجایی که این آشپزخانه تنها یک دیوار دارد؛ بهتر است از ترکیب کابینت های زمینی و هوایی استفاده شود. برای افرادی که علاقمند به نمایش ظروف محبوب شان هستند؛ شلف آشپزخانه جایگزین کابینت های هوایی می گردد.

در این نوع آشپزخانه ؛ یخچال در ابتدای دیوار، سینک ظرفشویی در انتهای دیوار و اجاق گاز در میانه قرار می گیرد. البته می توان محل قرارگیری یخچال و گاز را متناسب با سلیقه شخصی جابجا کنید.

هر چه ارتفاع کابینت های هوایی بیشتر باشد؛ فضایی بیشتری را برای نگهداری وسایل تان خواهید داشت. از آنجایی که دسترسی به طبقات بالایی اندکی دشوار است؛ وسایلی که به ندرت از آن ها استفاده می کنید را در این قسمت نگهداری نمایید.

آشپزخانه با دو ردیف کابینت

این آشپزخانه ها دارای دو دیوار مقابل یکدیگر بوده و به طور معمول هر دو دیوار مجهز به کابینت هستند؛ به همین دلیل دغدغه کمبود جا را نخواهید داشت. مثلث آشپزخانه در این نوع پلان به صورت متساوی الاضلاع در نظر گرفته می شود، بدین معنی که اندازه هر سه ضلع برابر هستند. ترکیب گاز و یخچال در یک سمت و سینک ظرفشویی در مقابل بسیار ایده آل می باشد.

آشپزخانه L شکل

این پلان برای آشپزخانه های بزرگ و کوچک کاربردی است ، با این حال بهتر است ضلع L از 4.5 متر بزرگتر نباشد. بهره گیری از پنتری یا کمد آشپزخانه یکی از ایده های کاربردی برای گوشه آشپزخانه است تا از فضای موجود حداکثر بهره گرفته شود. بطور معمول در آشپزخانه های L از ترکیب یخچال و سینک در ضلع بزرگتر و اجاق گاز در ضلع کوچکتر استفاده می شود. البته ترکیب یخچال و اجاق گاز در یک ضلع و سینک ظرفشویی در ضلع دیگر هیچ ممانعتی ندارد.

آشپزخانه U شکل

این نوع طراحی مناسب برای فضاهای بزرگ می باشد و بهره گیری از کابینت بر روی 3 دیوار امکان پذیر می باشد. برای اینکه فضا بسته و آشفته نشود؛ بهتر است تنها یک یا دو دیوار مجهز به کابینت هوایی گردد. شلف های دکوری و هود انتخاب مناسبی برای قسمت بالای دیوارهای خالی می باشد.

برای طراحی این مدل آشپزخانه؛ دیوار پنجره را فاقد کابینت هوایی در نظر بگیرید تا حداکثر بهره را از نور طبیعی ببرید، برای این کار بهتر است ایده های دکوراسیون آشپزخانه پنجره دار ایرانی را مد نظر داشته باشید. یکی از ترکیب های ایده آل در آشپزخانه U؛ قرارگیری سینک در یکی از ضلع های مثلث و یخچال و اجاق گاز در اضلاع مقابل و مجاورمی باشد.

آشپزخانه جزیره ای

بهره گیری از جزیره در خانه هایی که پلان باز دارند؛ بسیار رایج می باشد. جزیره به عنوان فضایی برای آماده سازی غذا و حتی کانتر مورد استفاده قرار می گیرد. در صورتی که آشپزخانه بزرگی داشته باشید، جزیره آشپزخانه بسیار کاربردی و شیک خواهد بود.

بهتر است جزیره را در نقطه ای قرار دهید که بتوان از آن برای هر دو کاربری آماده سازی و صرف غذا به هنگام دورهمی ها بهره گرفت. تعبیه سینک و یا اجاق گاز بر روی جزیره نیز امکان پذیر می باشد.

استانداردهای طراحی آشپزخانه ایرانی

علاوه بر طراحی کابینت ها متناسب با پلان آشپزخانه ؛ استانداردهای دیگری نیز باید مورد توجه قرار گیرند.

ارتفاع استاندارد در آشپزخانه

ارتفاع یکی از مهم ترین استانداردها در فضای آشپزخانه است که باید مورد توجه قرار گیرد. به طور معمول ارتفاع ها در محیط آشپزخانه در سه گروه زیر دسته بندی می گردند :

ارتفاع کاربردی : ارتفاع استاندارد برای کار با سینک ، اجاق گاز و کانتر؛ به طوری که نیازی به خم شدن کمر نباشد.

ارتفاع سرشانه : ارتفاع لازم برای دید و دسترسی راحت به آبچکان و طبقه اول کابینت هوایی بدون کشیدگی کامل دست

ارتفاع دسترسی : ارتفاع دسترسی به طبقات بالای کابینت هوایی با کشیدگی کامل دست

به عنوان مثال میانگین ارتفاع کاربردی در آشپزخانه 85 تا 95 سانتیمتر است، با این حال می توان اندازه گیری ها را متناسب با ایده آل های شما در نظر گرفت. اجاق گاز بهتر است 10 تا 15 سانتی متر کوتاه تر از ارتفاع کاربردی در نظر گرفته شود تا بتوان به راحتی آشپزی نمود. این در حالی است که ارتفاع ایده آل برای سینک ظرفشویی 10 تا 15 سانتیمتر بیشتر از ارتفاع کاربردی می باشد.

ناحیه بندی آشپزخانه

یکی از مدرن ترین استانداردها برای کار در آشپزخانه ناحیه بندی فضا متناسب با کاربری های گوناگون می باشد. این ناحیه بندی در راستای مثلث آشپزخانه و با هدف دسترسی های ساده و سریع انجام می گردد. اولویت اصلی در این استاندارد کاربرد وسایل موجود در یک منطقه به خصوص می باشد. در مجموع می توان گفت آشپزخانه شامل 5 ناحیه می شود :

1- ناحیه مصرفی (نگهداری ار مواد غذایی) که شامل یخچال و پنتری ( کمد آشپزخانه) می شود.

2- ناحیه آماده سازی که شامل کانتر و جزیره آشپزخانه می گردد.

3- ناحیه پخت و پز که شامل اجاق گاز، فر و کتری برقی می باشد.

4- ناحیه شست و شو که شامل سینک ظرفشویی، ماشین ظرفشویی و سطل زباله است.

5- ناحیه غیر مصرفی که شامل کابینت ها و کشوهایی است که محل نگهداری ظروفی از قبیل لیوان، قاشق و چنگال است.

اما این ناحیه بندی چه کاربردی دارد ؟

در صورتی که ناحیه مصرفی نزدیک به ناحیه آماده سازی باشد؛ مواد غذایی را می توان پس از خروج از یخچال برای آماده سازی بر روی کانتر قرار داد، از طرفی ناحیه آماده سازی بهتر است نزدیک به ناحیه پخت و پز باشد. همچنین ناحیه غیر مصرفی نزدیک به ناحیه شست و شو در نظر گرفته می شود تا پس از شست و شوی ظروف، بتوان به سادگی آن ها را در محل خود قرار دهیم.