طراحی نمای ساختمان از گذشته تا کنون دچار تحولات زیادی شده است. به همین دلیل سبک های متنوعی در طول تاریخ در نقاط مختلف جغرافیایی به جهانیان معرفی شده است. پیش از اینکه انواع سبک نمای ساختمان را بیان کنیم، لازم است تا تعریفی کوتاه از آن و همچنین شاخصه های اصلی انواع سبک ها را بشناسیم. در ادامه به تشریح هریک از موارد ذکر شده خواهیم پرداخت. به عبارت دیگر، این مقاله در راستای سبک شناسی نمای ساختمان ، راهنمای شما خواهد بود.
- اهمیت طراحی ساختمان و نما
- انواع سبک های طراحی نما
- شکل گیری انواع طراحی مدرن
- انواع طراحی در آسیای شرقی
- تاریخچه ای از انواع طراحی در ایران
- رایج ترین متریال برای نمای ساختمان
- طراحی سیاه و سفید نمای ساختمان با مداد
- عوامل تاثیرگذار بر طراحی ساختمان
- پیشینه ای از سبک های معماری داخلی
طراحی نمای ساختمان
سبک طراحی ساختمان و نمای آن ویژگی هایی است که موجب زیبایی بیشتر ساختمان می گردد. این زیبایی می تواند در کلاسیک یا مدرنیته تعریف شود. در واقع جوامع با انتخاب سبک طراحی برای ساختمان در تلاشند فرهنگ، آداب و رسوم و عقاید خود را در ظاهر ساختمان هایشان القا کنند. بدین شکل در صورت استقبال از سبک ها، فرهنگ خود را به به اقلیم های دیگر منتقل می نمایند. با توجه به مسائل گفته شده؛ فرم، تکنیک، جغرافیا و مواد موجود در هر منطقه عوامل تاثیر گذار در سبک طراحی می باشند.
سبک طراحی ساختمان از سه شاخص اصلی تشکیل شده است:
1- المان ظاهری
2- روش ساخت
3- متریال ساختمانی
سبک طراحی ساختمان امروزه شامل دو بخش اصلی است:
1-طراحی کلی ساختمان که شامل نماهای ظاهری، پلان، نقشه ی ساختمان، روش ساخت، متریال تشکیل دهنده ی ساختمان و دیزاین خارجی آن است.
2-طراحی داخلی که شامل نمای داخلی طبقات، متریال تشکیل دهنده آن و چینش این المان ها در کنار یکدیگر است.
انواع طراحی ساختمان در سبک مدرن
پیش از بررسی انواع سبک طراحی ساختمان به بررسی انواع سبک های مدرن می پردازیم. سبک مدرن و ساختمان های مدرن در قرن بیستم رواج پیدا کرد. در این سبک، با توجه به خط آسمان شهرسازی و ساختمان سازی متحول گردید. در ادامه به بررسی انواع طراحی ساختمان در سبک مدرن می پردازیم.
طراحی آرت دکو ( Art Deco )
فرانسه مهد آرت دکو در قرن بیستم بود. این سبک الهام گرفته از نمایشگاه بین المللی لوازم دکوراتیو مدرن بود. این نمایشگاه در سال 1925 در پاریس برگزار گردید. پس از آن آرت دکو در آمریکا و چین شهرت یافت و در نهایت این سبک جهانی شد.
بناها در معماری آرت دکو ظاهری ساده دارند و همراه با خطوط متقارن هستند. در این سبک متریال کروم، آینه و برنج مورد استفاده قرار می گیرند.
طراحی باوهاوس (Bauhaus )
طراحان در این سبک تمامی اجزای تزئینی را حذف کردند و ساختمان هایی ساده با نمایی مسطح و بام های صاف را طراحی نمودند.
اولین مدرسه باوهاوس در سال 1919 تاسیس گردید و اولین ساختمان در این سبک در سال 1926 در آلمان ساخته شد. در زمان جنگ جهانی دوم طراحان این سبک به آمریکا، بریتانیا و سرتاسر اروپا رفتند و ایده هایشان را در دنیا پیاده سازی کردند. این عمل نیز منجر به شکل گیری جنبش مدرنیسم در قرن 20 گردید.
سبک مدرن اسکاندیناوی (Modern Scandinavian)
معماران حوزه اسکاندیناوی نیز در جنبش مدرنیسم تاثیرگذار بودند. این معماران اقدام به طراحی ساختمان هایی آرام و ساده نمودند که برای آب و هوای سرد شمال کره زمین مناسب باشد. آلوار آلتو معمار فنلاندی؛ از خطوط منعطف در طراحی های خود استفاده کرد تا زوایا و خطوط تیز در سبک مدرن، متعادل گردند. برای گرما بخشیدن به طراحی در سبک اسکاندیناوی؛ از چوب در کنار شیشه و استیل استفاده می شود.
سبک مینیمال
طراحان پیشکسوت مانند فرانک لوید رایت با فلسفه جنبش مدرنیسم اقدام به حذف تزئینات و جزئیات در طراحی نمودند. این جنبش منجر به خلق مینیمالیسم گردید. خطوط و بام های صاف، طراحی فضاهای باز و فاقد پِرتی و پنجره های بزرگ برای بهره گیری بیشتر از نور طبیعی؛ از جمله ویژگی های مینیمالیسم می باشد.
از آنجایی که طراحی فضای باز در این سبک اولویت دارد، از حداقل میزان دیوار، ستون و راهرو در سرتاسر خانه استفاده می شود. رنگ سفید و بافتی ساده در نما از جمله بارزترین ویژگی ها در سبک مدرن است، البته می توان از ترکیب رنگ های سفید و سیاه نیز استفاده نمود. طراحی ساختمان در سبک مینیمال به گونه ای است که همانند یک باکس و یا جعبه به نظر می رسد. فضای سبز در حریم ساختمان اهمیت بسیاری زیادی دارد.
طرفداران طراحی ساختمان مینیمال روز به روز در حال افزایش است و شعار Less is more در میان معماران مینیمالیسم رواج پیدا کرده و این بدین معنیست که زیبایی در سادگی است. برخی از منتقدین معتقد هستند که سبک مینیمال بیش از حد سرد و بی روح می باشد.
انواع سبک نمای ساختمان
نمای ساختمان قابلیت طراحی در سبک های مختلفی را دارد. در ادامه به تاریخچه محبوب ترین سبک های طراحی ساختمان می پردازیم.
سبک کلاسیک
آثار کلاسیک عموماً نشأت گرفته از دو تمدن یونان و روم باستان می باشد. در این دوران تجلی ساخت و ساز به اوج خود رسید؛ بعضی پدر این نوع سبک ساختمانی را vitruvius که معمار معروفی است می دانند.
از المان های بارز این سبک تجمل و شکوه ساختمان، سرستون های بلند و تراشیده، سنگ های قیمتی، چوب کار شده و جلا خورده، درب ورودی بزرگ و با عظمت از ترکیب چوب و شیشه و دکوراسیون لوکس چوبی در سقف عمارت است.
پس از سقوط امپراطوری روم حدود 400 تا 1000 سال در تاریخ بشر این سبک باقی ماند.
طراحی نما به سبک نئو کلاسیک
در خلال سال های 1720 تا 1837 سبک نئو کلاسیک پدید آمد. در این سبک نمای بیرونی کلاسیک ساختمان در حالی حفظ می شد که داخل ساختمان با المان های به روز تزئین می گردید. بعد ها با پدید آمدن سبک مدرن ترکیب زیبایی از این دو سبک در طراحی های نئو کلاسیک پدید آمد و متداول شد.
طراحی نمای ساختمان به سبک پُست مدرن
اوایل قرن 21 این سبک در ادامه ی راه سبک مدرن پدید آمد. این سبک توسط آرشیتکت معروف Denise scott brown و تئوریسین معروف Robert venturi در کتاب خود به نام یادگیری از لاس وگاس معرفی و معروف شد. المان های شاخص این سبک نبوغ در طراحی ابر ساختمان های بزرگ با چالش های روز طراحی دنیاست. معمولا این نوع ساختمان دارای المان های متمایزی است که باعث می گردد آن ساختمان در دنیای معماری مطرح گردد.
سبک طراحی گوتیک
معماری به سبک گوتیک در قرن دوازدهم تا شانزدهم برای ساخت ساختمان های عظیم رواج داشت. سیاری از کلیساهای معروف در اروپا به سبک گوتیک طراحی شده اند. این سبک طراحی در فرانسه شکل گرفت و پس از آن در سایر کشورها نیز رواج پیدا کرد. ستون های منتهی به قوس یا آرک های نوک تیز از المان های رایج در سبک طراحی گوتیک می باشد.
کلیسای فرانسوی نوتردام در پاریس به سبک گوتیک طراحی شده است.
سبک طراحی رنسانس و باروک
در سال های 1425 تا 1660 رنسانس از ایتالیا آغاز شد و به سرعت به کل اروپا رسید. اعتراضات علیه قدرت کلیسا و اختراع ماشین آلات در این دوره بود. در اروپا معماری مناره های مخروطی شکل الهام گرفته از طرح گات جای خود را به قوس های کلاسیک و طاق های چرخیده دورتا دور، فضاهای راحت تر و جزئیات سرگرم کننده ی طراحی دادند. سبک باروک که در این دوره توسط کلیسای کاتولیک پدید آمد تا حدودی نمایانگر تغییر موضع کلیسا پس از رنسانس بود تا چهره ی قبلی خود را اصلاح کند.
سبک معماری اسلامی
معماری اسلامی، روزهای آغازین اسلام تا امروز را شامل می شود که علاوه بر المان های منحصر به فرد خود تحت تاثیر معماری روم، بایزانتین، ایران و قلمروهایی که مسلمانان فتح کرده اند، بوده است. قلمروی اسلامی با گسترش اسلام در شرق و جنوب شرقی آسیا الهاماتی از معماری چین و هند گرفته است. معماری اسلامی المان های متمایزی در ساختمان و دکوراسیون را نظیر خوشنویسی که در کاشی ها و سر در های ساختمان به چشم می خورد، وارد کرده است. تیپ های اصلی ساختمان که در سبک معماری اسلامی برای اماکن عمومی تا کنون به کار رفته است عبارت است از : مساجد ، قبرستان های اسلامی ، قصر های تاریخی، دژ و باروهای محافظ شهر و همچنین حمام های عمومی و آب نماهای زیبا در سبک اسلامی به چشم می خورد.
سبک گات
این سبک در قرون وسطی مطرح گردید و الهام گرفته از سبک رومی بود. در قرن 12 میلادی از فرانسه آغاز شد و تا قرن 16 به این نام شهرت یافت.
مهم ترین ویژگی های سبک گات در طراحی ساختمان؛
1- مناره های مخروطی شکل
2- سنگ ها و ستون های تراشیده
3- المان های تیز و مثلثی
این سبک در کلیسای جامع، قلعه های اروپایی قرون وسطی، شهرداری ها، مناطق مسکونی راهب، راهبه ها و خوابگاه های قرون وسطی به کرات دیده می شود.
سبک های معماری باستان
از دیگر سبک های طراحی ساختمان سبک معماری باستان است. تمدن های نخستین معمولاً از کنده های درختان در حومه ی محل زندگی خود و یا سنگ های بزرگ برای ساخت خانه هایشان استفاده می کردند. جالب است برخی از این آثار سنگی تاکنون باقی مانده اند.
در خاورمیانه و مدیترانه فنیقی ها سبک معماری فنیقی، در مصر باستان اهرام سنگی به جا مانده ار آن دوران، در ایران هخامنشیان و بنای تاریخی تخت جمشید آثار به جا مانده از دوران معماری باستان هستند.
معماری آمریکای میانه (Meso American Architecture )
این نوع معماری از سبک های به جا مانده از دوران باستان است. هرم های سنگی و پلکانی باقی مانده از آن دوران بسیار معروف معروف هستند. یکی از قوم های مطرح در این سبک معماری قوم مایاها بودند.
نمای ساختمان مدرن
طراحی بنا ساده تصویری است که از نمای ساختمان مدرن در ذهن مان داریم. طرح نما و همچنین متریال مورد استفاده تعیین کننده سبک نما هستند. در ادامه به موارد تاثیرگذار در طراحی بنای ساده اشاره می کنیم که برای ساختمان های مسکونی مناسب است.
1- نمای ساختمان شیشه ای بسیار شیک و مدرن می باشد. البته در ساختمان های شیشه ای باید توجه ویژه ای به سیستم سرمایش و گرمایش نمود تا مصرف انرژی بهینه باشد.
2- بهره گیری از گیاهان در نمای ساختمان در زندگی شهری چندان رایج نمی باشد. اما امروزه معماران فضای سبز مصنوعی و یا طبیعی را بخشی از طراحی تراس می دانند که نما را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
3- نمای ترمو وود یا همان چوب برای نمای مدرن کاربردی است. هر چند چوب در سبک روستیک کاربرد بیشتری دارد، اما صفحات ترمو در ترکیب با سایر المان های مدرن، برای سبک های امروزی مناسب است.
4- از آنجایی که نور طبیعی یکی از ارکان در اصلی سبک مدرن می باشد؛ پنجره های سرتاسری مرتفع در نما می تواند نور فضای مسکونی را تامین نماید.
5- بهره گیری از متریالی با بافت برجسته در رنگ های خنثی از جمله ویژگی های ساختمان مدرن می باشد.
انواع طراحی معماری در آسیای شرقی
جنوب شرقی آسیا از نظر جغرافیایی شامل جنوب چین ، ژاپن و شرق هند می باشد. این مناطق دارای فرهنگ و معماری غنی هستند که همچنان ترکیبی از عناصر قدیمی و جدید دارند. جالب است بدانید که بناها و ساختمان ها در کشورهای آسیایی از جمله میانمار، اندونزی، کامبوج، ویتنام، سنگاپور، تایلند و فیلیپین از هند، سریلانکا، چین و اروپا الهام گرفته اند.
کشور کامبوج تحت حکومت پادشاهان خمر از قرن هشتم توسعه یافت. معابد کامبوج عظمت و بزرگی داشته و به شکل سنگ های سیاه رنگ کنده کاری شده طراحی گردیده اند. آنگکور وات معروف ترین معبد در این کشور می باشد.
سبک طراحی نما در اندونزی تحت تاثیر گروه های هلندی که بنام هلندیان شرقی شناخته شدند، دچار تغییر شد. در واقع معماری هلندی و اندونزیایی به نوعی ادغام شدند که حاصل آن هلال های کلاسیک با جزئیات کمتر بود. دیوارهای وایت واش و پیش آمدگی در سقف ها از جمله ویژگی های سبک New Indies بود. لازم به ذکر است واژه Indie دلالت بر سرزمین های جنوب و جنوب شرقی آسیا دارد.
انواع سبک های معماری در ایران
طراحی و معماری در کشور ایران تاریخچه بسیار غنی و دیرینه ای داشته است. عواملی از جمله فرهنگ منطقه، اقلیم، دین، آیین و مصالح موجود باعث شکل گیری سبک های متنوعی در کشور ایران شده اند.
شیوه های مختلف معماری در تاریخ ایران در دو گروه ” پیش از اسلام ” و ” پس از اسلام ” می گنجند.
انواع سبک های معماری ایرانی پیش از اسلام
شیوه های معماری و آثار تاریخی به جای مانده از معماری پیش از اسلام به شرح زیر می باشند :
1- پیش از پارسی : آثاری همچوم معبد چغازنبیل ، محوطه زاغه و تپه هگمتانه با این شیوه طراحی شده اند.
2- معماری پارسی : پاسارگاد ، تخت جمشید و نقش رستم از جمله آثار مربوط به شیوه پارسی هستند. بررسی این آثار نشان داده است که در شیوه پارسی ساخت ساختمان بر روی سکو ، سقف های خمیده ، نماسازی بیرونی با سنگ و طراحی ستون رواج داشته است.
3- پارتی : کاخ قصر شیرین ، معبد آناهیتا و تاق کسری ( عراق ) دارای طراحی شیوه پارتی هستند. بناهای این دوره عموماً عظمت چشمگیری داشتند و همراه با دهانه بزرگ، گنبد، تاق و گچ بری های خمیده بوده است.
متریال رایج برای نمای ساختمان
طراحی ساختمان و زیبایی نما، تا حد زیادی وابسته به متریال مورد استفاده می باشد. در ادامه رایج ترین متریال کاربردی برای نمای ساختمان را معرفی می نماییم.
چوب: این متریال طبیعی با توجه به زیبایی چشمگیری که دارد، برای طراحی نما نیز کاربردی است. چوب ترمووود از جمله رایج تزین چوب ها برای نمای ساختمان است. ترمووود مقاومت بالایی داشته و عایق حرارت نیز می باشد.
آجر : آجر از جمله قدیمی ترین مصالح کاربردی برای نمای ساختمان است. امروزه از آجرهای جدید و نسوز بهره گرفته می شود. آجر علاوه بر اینکه عایق صوت و حرارت است، طول عمر بالایی داشته و در برابر تغییرات آب و هوایی مقاوم است.
سنگ : این متریال با توجه به تنوع بالایی که در طرح و رنگ دارد، بسیار کاربردی می باشد. مرمر ، گرانیت و تراورتن از جمله محبوب ترین سنگ ها برای نمای ساختمان هستند. سنگ دچار آلودگی و تغییر رنگ نمی شود و در برابر ضربه، مواد اسیدی و تغییرات آب و هوایی مقاوم است.
کامپوزیت : پنل های کامپوزیت پوششی از جنس آلومینیوم دارند. بنابراین سبک وزن و قیمت مناسب می باشند. تغییر پذیری ، مقاومت پایین در برابر ضربه و آتش از جمله معایب نمای کامپوزیت است.
طراحی ساختمان با مداد
طراحی در زمینه معماری بسیار کاربردی و محبوب می باشد. در واقع اسکچ اولین قدم برای پیش بردن پروژه و یکی از روش های طراحی می باشد که شخص طراح باید با آن آشنایی داشته باشد.
Frank Gehry که یک معمار معروف فرانسوی می باشد، اکثر طرح های خود را با طراحی با مداد آغاز می کند و در مراحل بعد ماکت های سه بعدی آن را می سازد. سپس با نهایی سازی اسکچ و طرح اولیه و بررسی محیط، طرح نهایی را آماده می کند.
با پیشرفت تکنولوژی؛ روش طراحی دیجیتال جایگزین طراحی با مداد گردیده است. روش های دیجیتال خروجی دقیق تر و سریع تری دارد. با اینحال محبوبیت اسکچ همچنان پابرجاست. در حقیقت معماران برتر بر این باورند که یک معمار باید هنر طراحی با مداد را آموخته باشد. بدیهی است که یک طرح دیجیتال در صورتی تکمیل می شود که شخص طراح تسلط و آگاهی کامل بر طراحی دستی داشته باشد.
طراحی با مداد فراتر از طرح های بداهه و سریع بر روی کاغذ است. در واقع این امر با قدرتی که دارد منجر به جرقه ایده ها و خلاقیت در طراحی یک پروژه می شود. این ویژگی به پیدا کردن راه حل برای مشکلات نیز کمک می کند. همچنین ایده هایی که در لحظه به ذهن طراح می رسد، به سرعت بر روی کاغذ پیاده سازی و اسکچ می شود. زیرا احتمال فرموشی تا زمان طراحی با نرم افزار وجود دارد. در واقع می توان گفت طراحی با مداد یک طوفان فکری ایجاد می کند.
طراحی نمای ساختمان با مداد یکی از جذاب ترین اسکچ ها می باشد، در ادامه چند عکس طراحی معماری با مداد را مشاهده نمایید.
عوامل تاثیرگذار بر طراحی نمای ساختمان
سبک ساختمان متناسب با محیط زندگی، بودجه ساخت و سلیقه سازنده انتخاب می شود. یک طراحی خوب، همانند یک سرمایه گذاری بلند مدت است، بنابراین نقاط قوت، ضعف ، فرصت و تهدید محوطه مورد نظر باید پیش از طراحی ساختمان بررسی شود.
موقعیت جغرافیایی اولین نکته حائز اهمیت می باشد و باید ارزیابی شود. شرایط آب و هوایی نیز بر طرح مورد نظر تاثیر گذار است. بدیهی است یک منطقه بارانی شرایط متفاوتی در مقایسه با یک منطقه آفتابی دارد. نکته دیگر که در طراحی ساختمان تاثیر دارد، فرهگ بومی در آن منطقه است. به عنوان مثال در برخی از مناطق کشور چین، ساخت و ساز تنها با رعایت قوانین فنگ شویی انجام می شود. برای طراحی مکان های تجاری نیز موقعیت ملک از لحاظ دسترسی ها و توان مالی منطقه بررسی گردد.
انواع سبک معماری داخلی و پیشینه آن
معماری داخلی به عبارت ساده تر همان دکوراسیون داخلی خانه می باشد. در واقع سبک های مختلف تعیین کننده جنس ، متریال، رنگ ها ، خطوط ، نور و … مطابق با استاندارد های زیبایی شناسی هستند.
اهمیت به زیبایی فضای داخلی خانه ریشه در سبک زندگی مصریان داشت. در حقیقت مصریان علاقه به تزئین خانه با نقاشی و مجسمه داشتند. حتی ظروف ساده مصری ، دارای نقاشی های دستی بود.
سپس رومیان و یونانی ها به کف خانه هایشان با موزاییک های طرح دار زیبایی بخشیدند. مبمان چوبی از جمله ویژگی های خانه های یونانیان بود.
در دوره رنسانس، فرانسویان تغییرات اساسی را در معماری داخلی ایجاد کردند و فضاهای با شکوهی را با مبلمان چوبی و کف ماربل فراهم کردند. در قرن هجدهم متریالی مانند ابریشم، ولولت و سایر پارچه های لطیف نیز برای روی مبل، تخت و پرده های خانه مورد استفاده قرار گرفت. از قرن نوزدهم معماری داخلی در میان مردم رایج گردید و تبدیل به یکی از رفتارهای ثروتمندان شد.
در سبک های امروزی، کارایی نیز علاوه بر زیبایی اهمیت دارد و سادگی جایگزین شلوغی شده است.
رنگ های گرم و سرد و تاثیر آن بر روحیه انسان
طراحی مدرن در دکوراسیون داخلی